Arthur Ashe: Ο μεγαλύτερος ήρωας που "γέννησε" το τένις

Στις 6 Φεβρουαρίου 1993, ένας από τους μεγαλύτερους "θρύλους" του τένις όλων των εποχών, ο Arthur Ashe, απεβίωσε από AIDS στην ηλικία των 49
ετών. Το History Corner θυμάται την καριέρα και τη δράση του σπουδαιότερου Αφροαμερικανού τενίστα, που δε σταμάτησε ποτέ να μάχεται για έναν καλύτερο κόσμο.

Σύντομο ντοκυμαντέρ για τη ζωή του Arthur Ashe:

Γεννημένος στις 10 Ιουλίου 1943, στο Richmond της Virginia, ο Arthur Ashe έγινε ο πρώτος και είναι ακόμα ο μοναδικός Αφροαμερικανός τενίστας που έχει κερδίσει το US Open και το Wimbledon. Είναι επίσης ο πρώτος μαύρος Αμερικανός που έχει "απολαύσει τη θέα" από το Νο1 της παγκόσμιας κατάταξης. Πρωταθλητής εντός και εκτός των court, αφού εκτός από εξαιρετικός αθλητής υπήρξε και σημαντικός ακτιβιστής, ένας άνθρωπος που έχει διδάξει πολλά με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Η ζωή ήταν πολύ σκληρή μαζί του και έμαθε ότι πάσχει από AIDS κατά τη διάρκεια εγχείρησης, "κληρονομώντας" τον ιό έπειτα από μετάγγιση αίματος. Δε σταμάτησε ποτέ όμως να μάχεται και κατέβαλε τεράστιες προσπάθειες για την ενημέρωση του κόσμου για την ασθένεια, μέχρι και τον θάνατό του, στις 6 Φεβρουαρίου 1993. Το μεγαλύτερο γήπεδο τένις στον κόσμο (23.2000 θέσεις), έχει το όνομά του.

Τα νεότερα χρόνια
Ο Arthur Robert Ashe Jr., όπως ήταν ολόκληρο το όνομά του, γεννήθηκε στις 10 Ιουλίου 1943 στο Richmond της Virginia. Ήταν ο μεγαλύτερος από τους δύο γιους των Arthur Ashe Sr. και της Mattie Cunningham. Από πολύ μικρός ο Arthur Ashe είχε δείξει ότι δε θα αργήσει να γίνει μεγάλος παίκτης και σύντομα κατάφερε να μαζέψει μια σειρά από "αφροαμερικάνικες" πρωτιές. Σημαντικότερες ήταν η κατάκτηση του US Open (1968), του Wimbledon (1975), η άνοδός του στο Νο1 του κόσμου (1968) και η κατάταξή του στο International Tennis Hall of Fame (1985).

Η παιδική ηλικία του Ashe σημαδεύτηκε από κακουχίες αλλά και ευκαιρίες. Από τη μία πλευρά είχε την καθοδήγηση της μητέρας του, που τον βοηθούσε αρκετά και τον έμαθε να διαβάζει από την ηλικία των 4 ετών. Από την άλλη όμως η ζωή του τα γύρισε ανάποδα και δύο χρόνια αργότερα, η Mattie απεβίωσε.

Ο πατέρας του είχε ένα φόβο για το πως θα αντιμετώπιζαν οι δύο πολύ μικροί γιοι του τον θάνατο της μητέρας τους, αλλά και για το πως θα αντιμετώπιζε ο ίδιος την κατάσταση χωρίς να χάσει τον έλεγχο. Γι' αυτό και έβαλε κάποιους κανόνες πειθαρχίας στο σπίτι. Ο Ashe και ο νεότερος αδερφός του, Johnnie, πήγαιναν στην εκκλησία κάθε Κυριακή και μετά το σχολείο έπρεπε να γυρνούσαν κατ' ευθείαν στο σπίτι.

"Ο πατέρας μου με κρατούσε στο σπίτι, μακριά από κινδύνους. Είχα ακριβώς 12 λεπτά στη διάθεσή μου για να φτάσω από το σπίτι μέχρι το σχολείο και τήρησα αυτόν τον κανόνα από μόνος μου και στο γυμνάσιο."

Σπάνια φωτογραφία από τα παιδικά χρόνια του Arthur Ashe.

Τα πρώτα τενιστικά βήματα
Περίπου ένα χρόνο μετά το θάνατο της μητέρας του, ο Arthur ανακάλυψε το τένις. Έπιασε για πρώτη φορά ρακέτα όταν ήταν 7 ετών, σε ένα πάρκο όχι πολύ μακριά από το σπίτι του. "Κόλλησε" αμέσως στο παιχνίδι και δεν άργησε να τραβήξει την προσοχή του Dr. Robert Walter Johnson Jr., που ήταν ένας προπονητής τένις από το Lynchburg της Virginia. Ο Johnson ήταν ενεργός στη μαύρη τενιστική κοινότητα και μόλις πρόσεξε τον Arthur δεν τον έχασε ξανά από τα μάτια του, συνοδεύοντάς τον μέχρι και τις πρώτες του διακρίσεις.

Στο πρώτο τουρνουά που αγωνίστηκε, ο Ashe προκρίθηκε στο Εθνικό πρωτάθλημα Juniors των ΗΠΑ. Αφού πια όλοι είχαν πειστεί με το ταλέντο του, μετακόμισε τελικά στο St. Louis για να συνεργαστεί στενά με έναν άλλον προπονητή, κερδίζοντας το πρωτάθλημα Juniors της χώρας τόσο το 1960, όσο και το 1961. Ξαφνικά βρέθηκε στην 5η θέση της κατάταξης των Juniors των ΗΠΑ και ο δρόμος πια είχε ανοίξει, αφού δέχτηκε μια υποτροφία από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Los Angeles, απ' όπου και αποφοίτησε με πτυχίο στη διοίκηση επιχειρήσεων.

Στις 6 Φεβρουαρίου 1976, ο Ashe πήρε τον τιμητικό βαθμό Doctor of Humane Letters.

Aφροαμερικάνικες "πρωτιές"
Όλα είχαν πάρει το δρόμο τους και ο Ashe δεν άργησε να γίνει ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς τενίστες, αλλάζοντας συνεχώς την ιστορία. Το 1963, έγινε ο πρώτος Αφροαμερικανός που συμπεριλήφθηκε στην ομάδα Davis Cup των ΗΠΑ. Συνεχίζοντας να βελτιώνει το παιχνίδι του, κέρδισε την προσοχή του ειδώλου του, Pancho Gonzales, που τον βοήθησε περαιτέρω στην επιθετική τεχνική του serve-and-volley. Προπονήθηκαν μαζί το 1968, όταν ο Ashe έγινε ο πρώτος Αφροαμερικανός πρωταθλητής του US Open, σε μια περίοδο που δεν ήταν ακόμα επαγγελματίας παίκτης και σόκαρε ολόκληρο τον τενιστικό κόσμο. Μέχρι και σήμερα είναι ο μοναδικός Αφροαμερικανός που έχει κερδίσει το ανδρικό τουρνουά του αμερικάνικου Grand Slam.

O Arthur Ashe γίνεται ο πρώτος Αφροαμερικανός που κερδίζει το US Open (1968). Δίπλα του ο φιναλίστ της διοργάνωσης, Tom Okker, τον οποίο νίκησε στον τελικό με 14-12, 5-7, 6-3, 3-6, 6-3.

Δύο χρόνια αργότερα, πήρε σπίτι του ακόμα έναν μεγάλο τίτλο, το Αυστραλιανό Όπεν. Το 1975, προκάλεσε ακόμα μία μεγάλη έκπληξη, κερδίζοντας τον Jimmy Connors στον τελικό του Wimbledon. Παράλληλα με τη νίκη αυτή σημείωσε ακόμα μια σημαντικότατη στιγμή για την αφροαμερικανική κοινότητα, αφού έγινε ο πρώτος που κέρδισε το αρχαιότερο τουρνουά τένις στον κόσμο.

O Ashe κερδίζει στον τελικό του Wimbledon τον Jimmy Connors με 6-1, 6-1, 5-7, 6-4, κατακτώντας τον 3ο και τελευταίο του Grand Slam τίτλο.

Την ίδια χρονιά (1975), ο Ashe έγινε ο πρώτος Αφροαμερικανός που έφτασε στο Νο1 της παγκόσμιας κατάταξης ως επαγγελματίας. Το 1985, όταν πια είχε αποχωρήσει από την ενεργό δράση, συμπλήρωσε τα σπουδαία ρεκόρ των πρωτιών του, αφού μπήκε και στο International Tennis Hall of Fame. Ήταν ο πρώτος μαύρος πολίτης των ΗΠΑ που τα κατάφερε.

Για τον Ashe ωστόσο, η επιτυχία του έδωσε τόσο την ευκαιρία, όσο και την ευθύνη. Δεν απολάμβανε το γεγονός ότι ήταν ο μοναδικός σπουδαίος μαύρος πρωταθλητής, σε ένα παιχνίδι που κυριαρχείται από λευκούς παίκτες, αλλά ούτε το αγνοούσε. Το ταλέντο και τα επιτεύγματα του έδωσαν την ευκαιρία να κάνει πολλά πράγματα που ήθελε, όπως να "πιέσει" τους υπεύθυνους για τη δημιουργία εσωτερικών προγραμμάτων τένις για τα νέα παιδιά στην πολιτεία του. Βοήθησε επίσης στην ίδρυση του Συλλόγου των Ανδρών Επαγγαλματιών του Τένις (ΑΤΡ), ενώ μίλησε και έξω από τα δόντια για τον θεσμό του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, φτάνοντας στο σημείο να κερδίζει μετά από μεγάλο αγώνα το δικαίωμα να μπει στη χώρα και να κερδίσει μάλιστα και τίτλο, σε μία από τις μεγαλύτερες νίκες του αθλητισμού κατά του ρατσισμού.

Το τέλος καριέρας και ο ιός του AIDS
Σίγουρα το "μεγαλείο" του Arthur Ashe, έχει να κάνει και με το γεγονός ότι στη ζωή του δεν τα βρήκε όλα εύκολα. Αντιθέτως, είχε έναν βίο γεμάτο δυσκολίες και παρ' όλα αυτά ποτέ δεν τα έβαλε κάτω και ποτέ δε σταμάτησε να παλεύει για έναν καλύτερο κόσμο. Το 1979 υπέστη καρδιακή προσβολή και αυτό τον ανάγκασε να γράψει τους τίτλους τέλους της καριέρας του, ουσιαστικά το ίδιο έτος και τυπικά το 1980.

Τον Δεκέμβριο του 1979 έκανε την πρώτη του bypass επέμβαση και το 1983 έκανε ακόμη μία. Μετά από 5 χρόνια υποβλήθηκε σε νέα χειρουργική επέμβαση, αυτή τη φορά στον εγκέφαλό του, μετά από παράλυση του αριστερού του χεριού. Στη βιοψία οι γιατροί αντιλήφθηκαν ότι ο Αshe έπασχε από AIDS και σύντομα ανακάλυψαν ότι είχε προσβληθεί από τον ιό HIV - που προκαλεί το AIDS - μέσα από μια μετάγγιση αίματος κατά τη διάρκεια της δεύτερης εγχείρησης που έκανε στην καρδιά.

O Arthur Ashe προμοτάρει τη μάχη του κατά τα καρδιακά επεισόδια, μετά από τη δική του εμπειρία.

Πολιτική δράση
Παρά το γεγονός ότι τουλάχιστον τα τελευταία 14 χρόνια της ζωής του τα προβλήματα στην υγεία του δεν είχαν τελειωμό, ο Ashe δε σταμάτησε ποτέ να χάνει το κουράγιο του και να προσφέρει έργο. Από όταν σταμάτησε το τένις ξεκίνησε να γράφει ένα βιβλίο για την ιστορία του αφροαμερικάνικου αθλητισμού. Το έργο του αυτό δημοσιεύτηκε το 1988 σε τρεις τόμους, με τίτλο "A Hard Road to Glory".

Tο Φεβρουάριο του 1969, ο Arthur Ashe επισκέφτηκε σχολείο στο Woodville, όπου μίλησε στα παιδιά και απάντησε σε ερωτήσεις τους.

Όταν έμαθε ότι έχει τον ιό του AIDS, το κράτησε για τον εαυτό του. Τελικά η είδηση ήρθε στην επιφάνεια το 1992, όταν το έμαθε η USA Today, στα πλαίσια ενός θέματος που ετοίμαζε για τις "μάχες" του για την υγεία. Απαλλαγμένος πια από το βάρος της μυστικοπάθειας, ο Ashe αφέθηκε πλήρως στην ευαισθητοποίησή του σχετικά με την ασθένεια και προσπάθησε να την καταπολεμήσει με κάθε τρόπο. Παρουσίασε μια ομιλία στα Ηνωμένα Έθνη και ξεκίνησε ένα ίδρυμα κατά τους AIDS, για το οποίο και συγκέντρωσε γύρω στα 5 εκατομμύρια δολάρια.

Συνέχισε να εργάζεται, ακόμα και όταν η υγεία του άρχισε να επιδεινώνεται, και στα τέλη του 1992 συμμετείχε σε μια διαμαρτυρία στην Washington για τη θεραπεία των προσφύγων της Αϊτής που βρισκόντουσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Για τη συμμετοχή του στη διαδήλωση, ο Ashe "τιμήθηκε" με σύλληψη. Mπορεί να μην ήταν η πρώτη φορά που βρέθηκε μέσα σε χειροπέδες, όμως ήταν πολύ λυπητερό που έγινε στην τελευταία δημόσια εμφάνιση αυτού του τόσου σπουδαίου ανθρώπου.

O 40ος πρόεδρος των ΗΠΑ (1981-1989), Ronald Reagan, υποδέχεται στον Λευκό Οίκο τον Arthur Ashe.

O Ashe μαζί με τον ήρωα του αγώνα εναντίον του απαρτχάιντ και μελλοντικό πρόεδρο της Νότιας Αφρικής (1994-1999), Nelson Mandela.

"Τίτλοι τέλους" και η κληρονομιά
Ο Arthur Ashe άφησε την τελευταία του πνοή στη Νέα Υόρκη, στις 6 Φεβρουαρίου 1993. Έχασε τη "μάχη" με τη ζωή εξαιτίας μίας πνευμονίας, που το κατεστραμμένο από το AIDS ανοσοποιητικό του σύστημα δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει. Τέσσερις μέρες αργότερα, κηδεύτηκε στη γενέτειρά του, στο Richmond της Virginia. Περίπου 6.000 άνθρωποι παραβρέθηκαν στην κηδεία του.

Φωτογραφία από την κηδεία του Ashe. Ξεχωρίζει η παρουσία του πρωταθλητή του Roland Garros (1983), Yannick Noah (αριστερά).

Εκτός από την πολύ επιτυχημένη καριέρα του, ο Ashe έμεινε στην ιστορία και για τους αμέτρητους αγώνες του μακριά από τα courts, καθώς και για μια σειρά από σπουδαίων αποφθεγμάτων, που εμπνέουν πάρα πολλούς ανθρώπους ακόμη και σήμερα. Κάποτε είχε πει, ότι "ένα σημαντικό κλειδί για την επιτυχία είναι η αυτοπεποίθηση". Μπορεί έπειτα από μια σειρά άτυχων στιγμών να "έσβησε", μόλις στα 49 του χρόνια, όμως πριν φύγει από αυτό τον κόσμο, άφησε πίσω του κληρονομιά που θα τον κρατήσει ζωντανό όσο υπάρχει η ανθρωπότητα.

O τάφος του Arthur Ashe, στο νεκροταφείο Woodlawn στο Richmond της Virginia.

Το μνημείο του Arthur Ashe στη Monument Avenue, στο Richmond.

Ο Ashe ήταν παντρεμένος με τη φωτογράφο Jeanne Moutoussamy, από το 1977 μέχρι και την ημέρα που έφυγε από τη ζωή. Μαζί είχαν υιοθετήσει ένα κορίτσι, την Camera. Την ονόμασαν έτσι από το επάγγελμα της Moutoussamy.

O Arthur Ashe γνώρισε τη γυναίκα της ζωής του, Jeanne Moutoussamy, τον Οκτώβριο του 1976, σε μια εκδήλωση της United Negro College Fund.

Ο Arthur Ashe με την οικογένειά του. Τη σύζυγό του, Jeanne Moutoussamy, και τη θετή τους κόρη, Camera.

tennisnews